Divan Şiiri ve Şairleri Üzerine İncelemeler

“XIII. yüzyildan baslayarak XIX. yüzyilin sonlarina kadar yasamis olan divan siiri, kapsadigi uzun zaman dilimi dikkate alindiginda, Türk kültürü tarihi açisindan çok zengin bir kaynak olusturmaktadir. Durum böyle oldugu halde, divan siirini toplum hayatindan uzak, soyut bir siir gibi degerlendirmek ve onu özellikle bu açidan elestirmek gerçegi tam olarak yansitmamaktadir.Divan siirinin çok yogun mecazi dünyasi dikkatle incelendiginde, gerçek hayatin pek çok yönüne iliskin bilgiler elde edilebilmektedir. Divan siirinin anlatim yöntemi, büyük ölçüde insan-tabiat, insan-toplum, insan-nesne arasindaki türlü yönlerden iliskileri, benzerlik ve paralellikleri türlü söz ve anlam sanatlarina basvurarak anlatmaya dayanir. Bir söz sanati oldugu gibi ayni zamanda bir dil olayi da olan ‘soyut bir kavrama benzetme yoluyla somut bir anlam yükleme', insan ile tabiat, toplum, nesne iliskilerini anlatmak için divan siirinde oldukça sik kullanilan bir anlatim biçimidir. Kisacasi, divan sairi gerçegi siir diliyle anlatir. O çaglarin siir anlayisina göre sairden beklenen de zaten budur.”Divan siirini inceleyen arastirmacilar, “gerçek”le “mecaz”i gerektigi sekilde ayirt edebilmelidir; çünkü, divan sairi için evrendeki somut-soyut ne varsa yarattigi siiri için sonsuz bir özgürlükle kullanilabilecek bir malzeme niteligindedir.