Ganiyy-i Muhtefi’nin Meratib-i Tevhid Risalesi

Akl-i Meâs denilen, besere has Gündelik Akl'in en büyük yanilgilarindan biri: görünen (zâhirî) gerçegi en son Hakîkat olarak algilayip onunla yetinmesidir. Aslinda Sehâdet Âlemi, Bâtin ile idrâk arasinda bir engel ve nefsânî bir vehimden baska bir sey degildir. Bunu idrâk ise ancak Cenâb-i Hakk'in büyük bir lûtfu olan Akl-i Meâd sâyesinde olur. Akl-i Meâd sâhibi olan Ehl-i Irfân bütün bu Sehâdet Âlemi'nin hiylelerini temyiz eder, görünenin ardindaki Hakîkat'i vâsitasiz bir sekilde dogrudan dogruya fehm ve idrâk ederler. Bir kimsede Akl-i Meâd'in bir nebze olsun tecellî etmesi için Tevhîd Mertebeleri'nin en azindan ilme-l yakîn zevk edilmis olmasi sarttir.
Tevhîd Mertebeleri altidir. “Meratib-i Tevhid Süluku“ en alt noktasi Beseriyyet ve en üst noktasi da Tevhid-i Zat diye isimlendirilen bir çember gibi düsünülür. Bu çemberin Beseriyyet duragindan itibaren baslayan Yükselis Kavsi: Tevhid-i Ef'al, Tevhid-i Sifat ve Tevhid-i Zat mertebelerini kapsar; bunlara da Beka Mertebeleri denir. Bu çemberin Inis Kavsi ise: Cem', Hazretü-l Cem' ve Cemmü-l Cem' mertebelerini kapsar; bunlara da Beka Mertebeleri denir. Bu iki kavis tamamlaninca Cemmü-l Cem' mertebesi ile Beseriyyet duragi çakisir. Salik böylece hareket noktasina geri dönmüs olur. Ama bu dönüste saligin elde ettigi idrak ile salt beser seviyesinde yani bu manevi yolculugun basindaki idraki arasinda pek büyük bir fark vardir.
Cem'ül Cem makâmini hazmeden kisi Cenâb-i Hakk'in ilâhî lütuflarini kulluk perdesi altinda vekarla setreden bir Insân-i Kâmil ve bir Mânevî Mürebbi'dir. Böyle bir kisiye erisip de bu niteligini kesfeden kimse bilmelidir ki önüne çikmis olan bu firsat kemâle ermek için hayatinin firsatidir.
Necmettin Sahinler, Ganiyy-i Muhtefî'nin Nefesler'inin 8. Bölümünü olusturan “Merâtib-i Muhtefî'nin Nefesler'inin 8. Bölümünü olusturan “Merâtib-i Tevhîd Risâlesi“nin bu yorumuyla irfânî literatüre önemli bir katkida bulunmaktadir.
(Arka Kapak)