Hamzaname - Hamzazade Rüstem’in Cenk ü Cidali

Hamzanâmelerde ana tema cihat ve cihat ahlakıdır. Muhteva bu konu üzerine kurulur, kaideler tamamen İslam'ın savaş anlayışı üzerine şekillenir. Cihat, metnin kurgusu içinde tamamen canlı tutularak işlenir. Okuyucuya veya dinleyiciye bahsi geçen konu, kitabî bilgi vermek maksadıyla değil, gâzâ ruhunu ve hissiyatını canlı tutmak maksadıyla anlatılır. Bu kitap, Hamzanâme serisinin 19. cildini ihtiva etmektedir. Konu itibariyle neredeyse tamamen cihat üzerine inşa edilmiş hareketli bir metindir. Sahnelerin sürekliliği hiç sekteye uğramadan devam eder. Cengin biri biter, biri başlar ve süreçte cihat kaidelerine titizlikle riayet edilir. “Söyle herkes hazır olsun. Yarın cenk olacak, er olan er meydanına çıksın.” deyince münadiler asker arasında nida eyledi. Çün sabah oldu. İki taraftan da at u fil ü gergedan arkasına pehlivanlar müheyya olup meydan yerine geldiler. Alaylar, saflar bağlayıp ceng-i harbîler çalındı. At u fil ü gergedan naleleriyle dağ u sahralar yankı yankı olup sayd u sadalar âsumâna peyveste oldu. Er meydanına kim evvel çıkar deyip iki taraftan da askerler muntazır oldu. Zilzâl elli dört arş kaddiyle meydana atını sürüp arz-ı hüner ederek “İşte İrsal Şâh oğlu Zilzâl bu meydanda! Yâ Rüstem, istersen gel sen mukabil ol istersen eş gönder, yoldaş gönder istersen on beş on beş gönder!” nidasıyla Rüstem'i meydana davet etti. Erlik damarları cûşa gelen Rüstem'in göğsü kös misali güm güm atmaya başladı...