Keşiş'in Torunları

Bu kitapta, gerek 1895 Kirim'i, gerekse de 1915 Soykirimi'nda Dersim'de hem mülkiyetin el degistirmesi hem de dilinden, dininden ve yasadiklari topraklardan sürgün edilen Ermeni halkinin giderek kültürel bütünlügünü yitirisinin izleri takip ediliyor.Dersim Ermenileri yasamlarini kurtarmistir belki ama mülkiyetlerini, inançlarini ve sosyal statülerini kaybetmislerdir. Soykirimdan kurtulan Ermeniler Dersim'de degisik asiretlerin yaninda var olma mücadelesi vermis ve bir tanigin ifadesiyle, sahibi olduklari topraklarda "maraba" olmuslardir. Bu kitabin hazirlanmasi için 1937-38 Dersim tertelesinden sag çikan Vank ve Zimek'li Hiristiyan Ermenilerin izi sürüldü. 1915 tertelesinden sonra Dersimde kurumsal varligi korunabilen tek ibadet yeri olan Halvori Surp Garabet Vank'inin bombalanarak yikilmasi ve "Kesis ailesi"nin yok edilmesi nedeniyle geride kalan az sayidaki aile fertleri de Türkiye'nin degisik yerlerinde "zorunlu iskân"a tabi tutulmuslardir. Bu çalismada söz konusu bireylerin öyküleri toplanip gün isigina çikarilmistir. Kaybedilmis bu Hiristiyan toplulugun üyeleriyle Isparta, Izmir, Dersim, Bolu, Istanbul, Almanya ve Fransa'da görüsmeler yapildi. Tertele öncesi yasamlari, tertele süreci, sürgün ve zorunlu iskân dönemi, Türklestirme, Islamlastirma, Alevilesme süreçlerine dair hatirlamalari ve yasama tutunma biçimleri kaydedilerek birer belgeye dönüstürüldü. Dersim, Cumhuriyet Devleti'nin kara kutusudur. Zira devletin tüm halklari Türklestirme ve Sünni-Islamlastirma politikasi, yaklasik 20 yil (1926-1947) boyunca Dersim'de son derece planli biçimde uygulanmistir. Bu kitaba konu olan arastirma sürecinde, 1926 yilindan itibaren uygulanmaya baslanan Sark Islahat Plani'nin, 1947, hatta yer yer 1950 yilina kadar merkezi olarak uygulandigi çok net olarak görülmüstür. Kesis'in Torunlari bir bakima bu politikalarin nasil uygulandiginin da bir görüntüsüdür.(Tanitim Bülteninden)