Kuşkunun Felsefesi

Biyografilere, tarihî ve kültürel baglamlara, metinler arasinda kimi zaman biktirici ve kimi zaman da bas döndürücü bir sekilde örülmüs bütün bir iliskiler agina dair sayisiz ayrintinin yarattigi karmasadan siyrildigimiz zaman, insanligin düsünce tarihinin gerçekten de çiplak ve çok sade birkaç fikrin çesitlemelerinden ibaret kalacagi söylenebilirdi. Düsüncenin daima üzerinde dönüp durdugu daire az çok belirlidir ve tanimlanabilir: Öncelikle dogmatizm ve skeptisizm birbirinden ayrilmaktadir. Dogmatikler seyleri gerçekten olduklari gibi kavrayan bir bilginin mümkün oldugunu kabul eder, skeptiklerse bunu imkansiz sayar. Ardindan dogmatizm ve skeptisizmin sayisiz çesitlemesi gelecektir. Örnegin Upanisadlar'in yazarlari da, Platon da, Marx da ayni ölçüde dogmatiktir, ama çok farkli sonuçlara ulasirlar. Ya da Pyrrhon'un mutlak skeptisizmine karsi Kant bir ara yol bulmayi deneyecektir ve bu ara yol modern düsüncenin birbirinden çok farkli görünen sayisiz akiminin kaynagini olusturur. Bu anlamda bugün bilginin elestirel bir kuramini yinelemeye kalktigimizda da, çesitli ögretileri tarihî, sosyokültürel, psikolojik ve lingüistik insalar olarak ele alip çözümlemeyi denedigimizde de önce Kant'in ögrencilerinden baska hiçbir sey degiliz ve tam da bu yüzden dogmatikleri aptallar ya da en iyi ihtimalle mistikler olmaktan baska türlü tasarlayamiyoruz.Öyleyse modern düsüncenin temelleri diger herseyden önce sofistler ve skeptiklerin görüsleriyle uyum içindedir ve Sextus Empiricus'un eseri de elimizde bulunan literatür içinde onlarin konumunu en iyi ifade eden metin sayilabilir. Bu bakimdan modern düsüncenin, bizim zihinlerimizi ve algimizi belirleyen çerçevelerin mottolarini Platon ve Aristoteles'te, Incil'de ya da Kur'an'da degil, ama Sextus Empiricus'ta aramak çok daha mantikli olacaktir.Sextus Empiricus'un metni, ayni zamanda, o dönemde yazar tarafindan taninmakta olan bütün akimlarin elestirisini içermesi sayesinde Antik Çag düsüncesinin genel bir haritasi niteligini tasir.