Metin Türlerine Göre Okuma Eğitimi

Günümüzde iletisim ve teknoloji alaninda görülen bas döndürücü gelisme ve degismeler bilginin üretilmesini, aktarilmasini, algilanip yorumlanmasini daha önemli bir hâle getirmistir. Bu baglamda bilginin kaynaklari da çesitlenmis ve zenginlesmistir. Bunlara ragmen degismeyen iki temel sey vardir. Birincisi bilginin yazili ve görsel olarak sunulmasi zorunlulugu, ikincisi ise yazili ve görsel olarak sunulan bilginin okunmasi, anlasilmasi ve degerlendirilmesi durumudur. Buna göre okuma eylemi, insanin var olusundan beri bilgiyi elde etmenin en önemli yollarindan biri olmustur ve öyle olmaya devam edecektir. Kisisel ve entelektüel gelisiminin temeli olan okuma, bu gelisim ve degisim süreci içerisinde toplumsal bir güç niteligine bürünmüs; insanin kavrama ve düsünme becerilerini gelistiren, analiz ve sentez yapma gücünü, yorumlama ve yeni hükümler verme yetenegini artiran bir olgu hâline dönüsmüstür. Uygarligin kurulmasi ve gelistirilmesi açisindan bu kadar önemli olan okuma eylemi üzerine özellikle son yillarda sistemli bir sekilde düsünülmekte ve arastirmalar yapilmaktadir. Bu arastirmalar neticesinde okumanin psiko-motor ve bilissel islemleri gerektiren bir eylem oldugu düsüncesi genel kabul görmüstür. Buna göre okuma, öncelikle gözün uyaranlari görmesi, sayfa üzerinde yer alan kelime ve semboller üzerinde siçramalar yapmasi, geriye ve ileriye dogru hareket etmesiyle baslamakta ve gözle görülen uyaranlarin duyu organlari tarafindan algilanmasi, bellege gönderilmesi, önceki bilgilerle bütünlestirilmesi ve anlamlandirilmasiyla tamamlanmaktadir. Özellikle psiko-motor ve bilissel islemlerin etkili oldugu okuma sürecinde temel malzeme olan "yazili veya basili metin" çok önemli bir yer tutmaktadir. Çünkü ana dili egitimi metinler yoluyla yapilir. Ana dili etkinliklerini yerine getirirken metinlerden en üst düzeyde yararlanmak için farkli metin türleri üzerinde nasil çalisilmasi gerektigini bilmek gerekir. Okuma etkinliginin dogasi, unsurlari, metin türlerine göre okuma, okunan metinlerin anlasilmasi, çözümlenmesi, anlamlandirilmasi, degerlendirilmesi ve okumanin bir aliskanlik hâline dönüstürülmesine yönelik bilgi vermeyi ve yönlendirmeler yapmayi amaçlayan bu çalisma, genis bir yelpazede okuyan, okuduklarini elestirel bir bakis açisiyla inceleyen, okumayi seven ve ona deger veren bireylerin yetismesine katkida bulunacaktir. (Tanitim Bülteninden)