Münasebetler

Dogu'ya iliskin Bati'da yazilmis ilk çalismalardan biriBir Sii Katolik: Persli Don Juan'in "Münasebetler"i Türkçede Dogu'ya iliskin Bati'da yazilmis ilk çalismalardan biri sayilan Persli Don Juan'in "Münasebetler"i Avesta Yayinlari arasinda çikti.1604'te, Don Kisot'un birinci bölümünün ilk baskisindan bir yil önce, Pers'in Don Juani'nin 396 sayfalik Relaciones [Münasabetler] kitabinin 4. baskisi Valladolid'de basildi. Kitabin yazari daha sonra Ispanyol Katolikligine geçen Persli bir Müslümandi. Bu adam Isfahan'dan Valladolid'e kadar süren uzun yolculugu boyunca dikkatli bir biçimde günlük tutmus ve görünen o ki yazdiklarini yeni benimsedigi dinin mensuplarina anlatmaya deger bulmustu. Yazar, bu kitapta Pers'ten ve onun tarihinden de bahsediyordu. Elbette Don Juan Ilkçag veya Ortaçag tarihi için bir otorite degildir fakat Pers'i tasvir edisi ve Perslilerin Osmanli Türklerine karsi yürüttügü savaslara dair açiklamalari, az çok örtbas edilen ve son zamanlarda tarih bilgimize eklenen olaylarla ilgili birçok ayrinti sundugu için bu kitap ilgi uyandirmaktadir. Buna ilaveten yazar, kisa ve öz bir biçimde Safevi hanedaninin kurulusunu, Sah Abbas'in altin çagindaki idari düzenlemeleri izah etmektedir.Bu çalisma üç bölüme ayrilmaktadir: Yazar, Birinci Kitap'ta anayurdunu ve bu ülkenin yönetimini betimlemektedir. Ardindan da Pers'in ilkçag ve ortaçag tarihinin bir özeti verilmektedir. Ikinci Kitap Persliler ve Türkler arasindaki savaslari; Üçüncü Kitap, yazarin Isfahan'dan Bati ülkelerine yaptigi seyahati islemektedir. Yazar, Sah Abbas'in Avrupali prenslere Sir Anthony Sherley'in rehberligi ve sahsi idaresi altinda gönderdigi dört elçiden biri olarak 1599'da Pers'ten ayrilmisti. Persli Don Juan o zamanlar Sii bir Müslümandi ve Oruç Bey ismini tasiyordu."Relaciones" [Münasabetler] Dogu'ya iliskin Bati'da yazilmis ilk kaynaklardan kabul edilmektedir.