Platon'un Bilgi Kuramı

Ruh Kurami:- Sokratesçi Dönem: Bilgi ve erdem sorunlari. Geçis Dönemi: Mutlak ve degismez olan ile degisenarasindaki iliski. Sofistlerin hazza dayanan düsüncelerine karsi iyi kavrami ile çikma. Ruhunölümsüzlügünün çikisi.- Ruhun bölümleri: Ruh üç bölümden olusur (akil, irade, istaha=istek) Akil bölümü bilgeligi arayan onunpesinden kosan bölümdür. Bedende kafadir. Irade ise hayvanlarda da olmasina ragmen akla en yakinbölümdür. Vücutta kalptir. Ruhun en geri bölümü ise istahadir. Bedensel istekleri ifade eder. Vücutta bel altidir. Istaha bölümü (yeme, içme, cinsel istekler) mümkün oldugunca zorunluluklarin disinatasmamalidir. Çünkü bu bölüme esir olan insanin istekleri bitmek bilmez. Bedenin ölümüyle idealardünyasina ruhun ancak akil bölümü gider.- Ruh-beden iliskisi: Kratylos: Beden bir ruh için mezar da olabilir, ruhun kendini açtigi bir isaret deolabilir. Symposion: Yalniz bir bedeni sevmekle baslamak, bütün bedenlerde ortak olan güzelligiyakalamak, sonunda kendine güzeli kavramak amaciyla da güzel ruhu sevmek gerekir. Phadion: Beden, degisken, geçici nesnelere yönelen tutkulari yüzünden ruh için bir engel olusturur. Politeia: Beden egitiminin amaci bedeni yok etmek degil, ruh için yararli bir hale getirmektir.Bilgi Kurami:Menon dialogundaki; (matematik konusunda en ufak bir bilgisi olmayan) köleye geometri sorusu çözdürme örneginde de görüldügü gibi Platon, arastirmanin olabilirligini, felsefenin de olabilecegini ortaya koyar.Felsefenin olabilmesi de (Sokrates'in savinda oldugu gibi) erdemin bilgi ile ayni sey oldugunu söyleyen sav ile mümkündür. Platon'a göre bunun için dialektika gereklidir. Bilgiye götürecek adim dialektikadir.Dialektikanin Platon anlaminda 3 farkli döneme denk gelen 3 açilimi vardir:- Tartisma sanati. Soru-yanitlarla varolan her seyin degismez özünü arama (Sokratik)- Hipotezlerden yola çikarak akil yürütme- Bir yöntem olarak bölme teknigi. Bölünemez olan bir türün tanimina ulasana dek cinsleri türlerinebölmek.Idelar Kurami:Platon'un idealar düsüncesinde iki dünya vardir. Bunlardan birisi duyu organlarimizla algiladigimiz, “görülen dünya”dir. Görülen dünyada; oluslar, yokoluslar, tüm degisiklikler yasanir. Gelip geçici ve ikincil bir dünyadir görülen dünya. Bu dünyaya dair bilgileri edinmenin ya da bu bilgilerin pesinden kosmanin pek de önemi yoktur. Daha dogrusu, sürekli degisen bu dünyanin, degisen bilgisinin insanlara bir faydasi yoktur.Idealar kuraminin diger bölümü ise “kavranan dünya”dir. Görülen dünyadaki (kötü olmayan) her seyindegismeden sabit kalan bir ideasi vardir ve tüm bu idealar kavranan dünyada yer alir. (Tam da burada,“kötülügün ideasi yoksa kaynagi nedir?” seklinde bir soru sorulabilir. Kötülügün kaynagi görülen dünyanin yeme, içme, cinsel istekler gibi hazlarina bulasan bedendir. Ruh da bedenle etkilesim halinde oldugundan kötülük böyle olusur. Zaten kötülügün idealar dünyasinda yerinin oldugunu söylemek, yani onun degismez bir idea oldugunu savunmak, kötülügün ortadan kaldirilamayacagi gerçegini de beraberinde getirirdi. Bu ise iyi bir dünyayi düsleyen Platon için çelisik bir durum olurdu. Kaldi ki tüm dinlerin temelinde de bu vardir.Kötülük tanrisal degildir. Sonradan olusan bir bozulmanin sonucudur.) Kavranan dünyada yer alan idelar, kendi içlerinde bir hiyerarsi içerisinde yer alirlar (en üstte iyi ideasi vardir). Duyu organlariyla algilanamayan, ancak pek az kisinin akil yoluyla kavrayabilecegi bir dünya olan idelar dünyasinin bilgisine ulasmak için ise tek yol felsefedir.