Romalıların Yükselişi ve Çöküşü

Yazara göre Roma yükselisini önce krallarin kisisel degerlerine sonra da imparatorlugun ve cumhuriyetin erdemlerine (disiplin, kanunlara saygi, yurdunu sevme, esitlik duygusu, senatonun ölçülü davranmasi ve sözünü geçirmeyi bilmesine) borçludur. Çöküsü de imparatorlugun gelisigüzel bir sekilde büyümesinin, uzak ülkelerde yapilan savaslarin, imparatorlugun savunmasinda barbarlara güvenilmesinin ve törenlerin bozulmasinin bir sonucudur.Ilgili okuyucu kitabi okurken Montesquieu'nun içinde bulundugu dönemin kosullarini göz önünde bulundurmali, aydinlanma düsüncesinin sahip oldugu genellemeci ve yer yer nükseden indirgemeci yaklasimlari degerlendirmelidir. Diger bir önemli nokta ise her ne kadar dogrudan bu kitapta musahede edilen bir fenomen olmasa da Montesquieu'nun Türkler ve dogu toplumlariyla ilgili degerlendirmelerinde oryantalistik bakisin izlerinin görülmesidir. Ancak saydigimiz bu hususlar ne Montesguieu'nun ne de bu eserinin Bati düsünce tarihi içerisindeki önemini azaltmaz.Ancak bu kitabi okuyan okuyucularimiz kitapla ilgili kararini bagimsizca verecektir.