Ruhani Alıştırmalar ve Antik Felsefe

Yakin bir zamanda Yasam Için Felsefe adli kitabini yayimladigimiz Pierre Hadot, Ruhani Alistirmalar ve Antik Felsefe adli kapsamli eserinde adeta kapsamli bir felsefe tarihi kaleme aliyor. Soktares'ten Marcus Aurelius'a , Wittgenstein'dan Nietzsche'ye "felsefeyi bir yasam tarzi olarak gören" pek çok felsefeciyi ve düsüncelerini tanitan Hadot, dostu Foucault'yla da özel bir tartismaya giriyor. Hadot, kendi felsefesini söyle özetliyor: "Tüm ekollerin, hatta septiklerinkinin bile, felsefenin sonu [amaci], ciddiyet ve varolusun yüceligi duygusu olarak önerdikleri bireysel kader ve ruhani ilerleme kaygisi, ahlaki gerekliligin uzlasmaz dogrulamasi, meditasyona çagri, bu içsel huzur arayisina davet; bana öyle geliyor ki Antik felsefede asla asilmadi ve hâlâ canlidir. Bazilari bu davranislarda belki de bir kaçis tavrina, insan istirabindan ve sefaletinden sorumlu olmamizi gereken vicdanla uyumlu olmayan bir kafa dinlemeye tanik olacaklar, ve filozofun böylece dünyaya çaresiz olarak yabanci kaldigini düsünecekler. En yalin haliyle, Georges Friedmann'nin, 1942 tarihli, adalet kaygisini ve ruhani çabayi uzlastirma olasiligini sezdiren ve bir antikçag stoacisinin söyle diyebilecegi, su güzel metninden alinti yaparak cevap verecegim: 'Havalanmak her gün! En azindan bir saniye, kisa olsa bile olur, yeter ki dolu dolu olsun. Her gün bir 'ruhani alistirma'- tek basina ya da kendisi de düzelmek isteyen bir adamin esliginde… Süreden azat olmak. Kendini kendi tutkularindan arinmaya zorlamak… Kendini asarak ebedilesmek. Kendi üzerine bu çaba gereklidir, bu hirs ise makul. Pek çoklari kendilerini militan politikada, sosyal devrim hazirliginda tamamiyla yitirip gidenlerdir. Nadirleri, çok nadirleri ise, devrimi hazirlamak için kendilerini haysiyetli kilanlardir.'"