Türkiye'de Tütün

Türkiye'de Tütün: Reji'den Tekel'e; Tekel'den Bugüne… Nuray Ertürk Keskin ve Melda Yaman'i, bu çok önemli yapitlari nedeniyle kutlamak istiyorum.Bir kere kitap, salt konusu nedeniyle önemlidir. Türkiye ekonomisinin geçmisinin, bugününün kavranmasinda kritik bir yeri olan; dünya ekonomisiyle, emperyalizmle iliskilerinin belirlendigi; birikim rejiminde, dolayisiyla halk siniflarinin kaderlerinde gerçeklesen degisimleri adeta temsil eden tek bir alan, sektör, tema seçilecekse, en uygunlarindan biri, herhalde tütün olmalidir.Kitabin "içindekiler" dökümüne, arastirmanin kapsamina, çok zengin kaynaklarina baktigimda, pesinen duydugum ilginin fazlasiyla hak edilmis oldugunu anladim. Okudukça da bu degerlendirmem güçlendi; giderek gerçekten "heyecanlandirici" bir yapita ulasmanin tadini çikardim.Bir kere, Türkiye toplumunun kapitalist dünya sistemiyle eklemlenmesinde, baglantilarinda gerçeklesen ana asamalar, Keskin ve Yaman tarafindan "tütün"den bagimsiz olarak, kisaca da olsa, betimleniyor. "Tütün" öyküsünün anlatilacagi kritik dönüm noktalari, böylece belirlenmis oluyor: Osmanli toplumunun emperyalizme bagimli bir gelisme sürecine savrulmasi, Cumhuriyet'in Osmanli mirasini asma, tasfiye çabalari ve altmis yil sonunda Türkiye'nin dünya kapitalizmi ile yeni bagimlilik iliskileri olusturarak (ve neo-liberal çerçevede) bütünlesmesi…Keskin ve Yaman bu asamalari zengin ayrintilarla anlatiyorlar; elestiriyorlar; çözümlüyorlar.Yazarlar, anlamli bir adim daha atiyorlar: Öyküyü yerele, alana, kisacasi Samsun'a tasiyorlar. Yerli, yabanci arsivleri, sözlü tarih yöntemlerini kullanarak Samsun'un iktisat tarihine önce genel düzlemde; sonra da tütün baglaminda isik tutuyorlar. Türkiye'de ve Samsun özelinde üç yüzyila dagilmis olan tütün öyküsünü, aktörleriyle birlikte bize aktaran, elestirerek çözümleyen ve halkimizin toplumsal belleginin canlanmasina böylece katki yapan Keskin ve Yaman'a, bu önemli, özgün ve çok degerli çalisma için tesekkürler…-Korkut Boratav-(Tanitim Bülteninden)