Yusuf Atılgan'ın Aylak Adam Romanına Bahtin'in Diyaloji Kuramı Eksenli Bir Yaklaşımı

Yusuf Atilgan'in Aylak Adam adli romani insanlari birbirinden uzaklastiran, onlari yabancilastiran toplumsal ve hiyerarsik kurallara bagli resmi yasam tarzina karsi çikisini ve insanin özgürlüge olan tutkunlugunu anlatir. Fakli seslerin isitildigi heteroglot bir dünyada, insanlar arasindaki diyalojik iliskilerin onlari birbirine yaklastirdigini ve çok sesliligin söz konusu oldugu bir ortamda insanin özgürlügünden söz edilebilecegini ileri süren Bahtin, insanlari kisitlayan tüm kurallarin askiya alindigi karnavalesk yasam tarzinin yansitan bir roman kurami ortaya koymustur. Aylak Adamda böyle bir yasam tarzinin izlerinin görüldügü bir romandir. Dolayisiyla bu roman Bahtin'in roman kuramiyla incelendiginde romanin anlam zenginligi ortaya konulabilir. Bahtin'in roman kurami ile ilgili olan diyaloji, heteroglossia ve polifoni kavramlari özgün bir kullanima sahip oldugu için Türkçe'ye farkli sekillerde çevrilmistir. Örnegin diyaloji kavrami "söylesimcilik" olarak çevrilirken,heteroglossia kavrami ise genellikle "çok dillilik" olarak çevrilmistir. Bahtin roman kuramini olustururken bir müzik terimi olan "çok seslilik" ten yararlanmis ve bu kavrami bir metafor olarak kullanmistir. Bahtin için "ses" dünyaya dair bir bakis açisini yansittigi ve anlamsal bir konum belirttigi için çogu kavramlarin ortak özelligi olarak karsimiza çikar. Biz de bu ortak özellikten hareketle onun roman kavramlarindan olan diyalojiye "çift seslilik" heteroglossiaya ise "farkli seslilik" gibi alternatif Türkçe karsiliklar sunduk.(Tanitim Bülteninden)